De schrijver Tolstoj was sceptisch over ons inzicht in toeval. Hij nam als voorbeeld een kudde schapen waaruit één schaap wordt geselecteerd voor de slacht. Dat ene schaap wordt, afgezonderd van de andere schapen, bijgevoerd. Tolstoj stelde zich voor dat de rest van de kudde, die niet wist wat er stond te gebeuren, zich ongetwijfeld over het almaar uitdijende schaap zou verbazen, maar het verschijnsel gezien hun beperkte denkraam aan het toeval zou toeschrijven. Tolstoj zag de oplossing daarin dat de schapen gebeurtenissen niet langer zouden zien als middel tot het bereiken van hun eigen ‘schapendoelen’, maar zouden beseffen dat er daarnaast verborgen doelen bestaan die dat alles perfect verklaren, zodat ze niet langer hun toevlucht tot het begrip toeval hoefden te nemen.

Tolstoj’s voorbeeld valt door te trekken naar hoe wij ons ineffectief kunnen verhouden tot anderen. Zo kunnen verborgen doelen de oorzaak vormen voor ineffectieve communicatie en samenwerking. En oude persoonlijke ervaringen en dat wat we voorgeleefd hebben gekregen kunnen op een negatieve en onnodige manier doorwerken in het hier en nu zonder dat we ons daarvan bewust zijn.

Zo hoor ik regelmatig tijdens coach- of trainingssessies: Waarom overkomt mij dit nu altijd? Een deel van die mensen voelt zich ten onrechte slachtoffer. Ze wijten het aan het lot dat relaties niet lekker lopen of de communicatie keer op keer verzandt in een onaangename vorm van contact hebben met anderen.

Iets dat toeval lijkt, blijkt dat vaak niet te zijn wanneer je meer zicht krijgt op de situatie, het gedrag van anderen en je eigen ineffectieve handelen op dat moment en op hoe je persoonlijke geschiedenis daar een rol in speelt. Functional Fluency en Transactionele Analyse bieden dat inzicht waardoor je niet meer het slachtoffer van de situatie hoeft te zijn, maar het heft meer in eigen hand kunt nemen om tot effectievere communicatie en relaties te komen. Naast bewustwording met betrekking tot hoe een ineffectieve situatie ontstaat, bekwaam je je er in om je (inter)persoonlijke effectiviteit blijvend te vergroten en het ongewenste patroon te doorbreken. Hoe mooi is dat?