Er waren eens twee monniken die al lang bij elkaar woonden en nog nooit ruzie hadden gehad. Nog niet één keer. Op een dag zei de ene monnik tegen de andere: Vind je het ook niet eens tijd worden dat we ruzie hebben, al is het maar één keer? Goed, antwoordde de tweede monnik. Laten we maar meteen beginnen. Waar zullen we eens ruzie over maken? Over dit stuk brood misschien?, opperde de tweede monnik. Oké, laten we ruzie maken over dit brood. Hoe zullen we dat aanpakken?, vroeg de ander weer. Dit brood is van mij en van mij alleen, zei de eerste monnik. Oh ja? Neem het dan maar, zei de tweede monnik die oprecht geen behoefte had aan het brood.* In Functional Fluency termen zeggen we dat de tweede monnik zich bewust is van wat zich voordoet door geaard te blijven, waardoor hij niet wordt getriggerd om ineffectief te reageren. De eerste monnik nodigt daartoe wel uit. Of dat op een Dominante manier is waarbij de ander wordt gedwongen het brood af te staan, op een Onvolwassen manier waarbij vanuit egocentrisme het delen met anderen niet gebeurt of met Weerstand, wat het afzetten zichtbaar maakt tegen dat wat de ander verwacht, is niet goed te zeggen. Daarvoor heb je ook een beeld nodig van de houding, het gedrag en de toon van communiceren van de monnik bij het uitspreken van deze zin.

De eerste regel van communicatie

Wat we wel kunnen zeggen is dat communicatie met behulp van de vier ineffectieve Paarse modi uitnodigt om met ineffectief gedrag terug te reageren. Een eindeloos paars gevecht is vaak het gevolg. Dit noemen we de eerste regel van communicatie. Die regel stelt het volgende. Nodig je een ander bewust of onbewust uit om gebruik te maken van een bepaalde modus, dan volgt die reactie meestal ook vanuit die modus. Dus wanneer je gebruikmaakt van effectief gedrag, dan volgt een reactie waarbij ook gebruik wordt gemaakt van de Gouden modi. Het gesprek en/of de samenwerking stroomt dan. En wanneer je gebruikmaakt van één van de vier ineffectieve Paarse modi, dan zal de ander ook eerder gebruikmaken van ineffectief gedrag. Het vloeiende verloop van de interactie stokt.

De tweede regel van communicatie

De tweede regel van communicatie betreft het doorbreken van een patroon van ineffectieve communicatie door te reageren met behulp van de Gouden effectieve modi. Dit noemen we het doorkruisen van paarse communicatie. Door zelf gebruik te maken van effectief gedrag nodig je de ander uit om daar ook naar toe over te stappen. Dat hadden we immers vastgesteld bij de eerste regel van communicatie. De tweede monnik koos de Samenwerkende modus om het brood aan de ander te gunnen.

De derde regel van communicatie

De derde regel van communicatie betreft dat het gegeven dat de ware betekenis van communicatie zich niet zozeer op het zichtbare gedragsniveau (sociaal niveau genoemd) afspeelt, maar op het niet direct zichtbare maar wel voelbare psychologische niveau. Stel dat de zin Dit brood is van mij en van mij alleen directief wordt uitgesproken, maar je voelt dat het als grap bedoeld is en dit ook zichtbaar wordt doordat beiden in de lach schieten, dan weet je dat in werkelijkheid van binnenuit van het gedrag in de Spontane modus gebruik werd gemaakt.

*Bron: zinnigeverhalen.nl